شهرستان اردبیل

قله سبلان:

این کوه با عنوان منظر طبیعی- فرهنگی سبلان در سال 1389 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. سبلان پس از دماوند معروف ترين كوه آتشفشاني خاموش ايران مي باشد كه قله سلطان ساوالان آن داراي ارتفاع 4811 متر ارتفاع از سطح دريا مي باشد. دهانه ی آتشفشاني قيفي شكل اين كوه به صورت درياچه اي بسيار زيبا و دل انگيز در آمده و حواشي آن در طول سال پوشيده از يخ و برف است. ساوالان به معني آبگير مي باشد و وجه تسميه آن به علت برف هاي دائمي و چشمه هاي جاري آن مي باشد. بلندترین قله ی سبلان عبارت از سلطان ساوالان است و دومین قله آن را هرم داغی می گویند که نوکی تیز و غیر قابل صعود دارد. قله ی دیگرآن که ارتفاع آن نسبت به سلطان ساوالان کمتر است کوه جنوار داغی نام دارد. به جز هرم داغی و سلطان ساوالان چند کوه و قله دیگر نیز وجود دارد که از آن جمله می توان به گوی داغی، کسری داغی، آغان داغی و قزل داغی نیز اشاره نمود. ناحیه ی سبلان و دامنه های آن بسیار حاصل خیز است. دره های این کوهستان پهن و انباشته از رسوبات بسیار غنی است. بخشی از دشت مغان و همه ی مناطق حوزه ی سبلان، نتیجه ی رسوب گذاری رودخانه هائی است که از بلندی های سبلان سرچشمه می گیرند. آب رودخانه های متعدد از برف های دایمی که همواره دهانه ی مخروطی آتشفشان را می پوشاند، تامین می شود و در جلگه ها رطوبت دائمی، سرسبزی و طراوت و خرمی ایجاد می نماید.

رودخانه بالیقلو:

بالیقلی چائی ( رودخانه ماهی دار ) اردبیل، که از چشمه سارها و برف های دامنه های جنوبی کوه سبلان و دامنه های شمال غربی رشته کوه های بز غوش سر چشمه می گیرد، از شهر اردبیل می گذرد و به رودخانه قره سو می ریزد.میزان آبدهی این رودخانه در محل گیلان ده اردبیل 86 میلیون متر مکعب و دبی آن 26 متر مکعب در ثانیه است. حوزه آب ریز آن 1600 کیلومتر مربع و در محل پل الماس میزان آب دهی آن 116 میلیون متر مکعب برآورد شده است. در مخروط افکنه رودخانه بالیقلی چائی، روستاهای پر جمعیت استقرار یافته اند. کشاورزی بیشترین مناطق روستایی اردبیل بر اثر جریان آب این رودخانه رونق دارد. طول این رودخانه 75 کیلومتر است که 50 کیلومتر آن در کوهستان ها و 25 کیلو متر دیگر آن در جلگه جریان دارد. این رودخانه مسیر پر پیچ و خمی تا انتهای دشت اردبیل طی می کند و در مسیر خود چشم اندازهای بدیعی از مناظر دشتی و کوهستانی و مشجر را به تماشا می گذارد. به همین سبب محدوده هائی از آن به طور سنتی برای گذراندن اوقات فراغت، ماهی گیری و شکار پرندگان آبزی و پرندگان خشک زی متقاضیان زیادی دارد.

منطقه نمونه گردشگری دریاچه نئور:

دریاچه نئور در 48 کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به طرف خلخال در یکی از دره های کوهستانی در ارتفاع 2500 متری از سطح دریا با مساحتی بالغ بر 220 هکتار و عمق متوسط 5 متر یکی از زیباترین و دیدنی ترین دریاچه های ایران می باشد. در حال حاضر نوعی ماهی قزل آلای رنگین کمان که از زمره بهترین نوع ماهیان دنیا می باشد در آن پرورش داده می شود که هر ساله عده زیادی از مردم جهت ماهیگیری و کوهنوردی و استفاده از مناظر بدیع و بی نظیر منطقه و هوای خنک و مطبوع آن به دریاچه روی می آورند. منظره بدیع و کم نظیر این دریاچه آن را به یکی از بهترین تفرج گاه های تابستانی منطقه تبدیل کرده است. دریاچه نئور اردبیل به عنوان منطقه نمونه گردشگری کشور، مجموعه ای از شگفتی های طبیعی را در خود جای داده است.این منطقه از نظر مختصاتی در 38 درجه و20 دقیقه عرض شمالی و همچنین در 48 درجه و 36 دقیقه طول شرقی می باشد و از لحاظ تقسیمات سیاسی – اداری بخشی از محدوده فولادلوی جنوبی به مرکزی بودالالو از توابع بخش هیر در شهرستان اردبیل می باشد. راه دسترسی به دریاچه ی جاده روستائی آسفالته به طول 13 کیلومتر می باشد که از کیلومتر 29 جاده بین شهری اردبیل – گیوی در محل روستای بودالالو به طرف شرق منشعب می شود و مناطق ییلاقی پیرامونی را به مرکز شهری مربوط می سازد. این دریاچه در بلندی های دامنه غربی رشته کوه باغرو و به فاصله تقریبی 48 کیلومتری جنوب شرقی اردبیل واقع شده است. وسعت حوزه ی آن بیش از 1000 هکتار بوده و وسعت دریاچه آن هم بیش از 220 هکتار و مشتمل بر دو دریاچه کوچک ( 40 هکتاری ) و (180 هکتاری ) می باشد که در فصل های پر آب (بهار ) به هم می پیوندند و دریاچه ای واحد را به وجود می آورند. حوزه ی آبریز رودخانه ی هیر در این دریاچه می ریزد. این دریاچه در حدود 4 ماه از سال به صورت یخ بندان بوده و درجه حرارت آن بین 25+ تا 30- درجه سانتی گراد گزارش شده است.

 

منطقه نمونه گردشگری دریاچه شورابیل:

دریاچه ی شورابیل به صورت یک حوضه ی بسته رسوبی در یک ناودیس نامتقارن کم عمق کوهپایه های جنوب شهر اردبیل (رسوبات نئوژن) و در مختصات 38 درجه و 12 دقیقه عرض شمالی همچنین 47 درجه و 59 دقیقه طول شرقی واقع شده است. این دریاچه با ارتفاع 1365 متر از سطح دریا به مساحت 120 هکتار نسبت به شهر اردبیل در بلندی قرار گرفته است. پیرامون دریاچه را تپه ماهور فرا گرفته که بلندترین این برجستگی ها پادگانه ی آبرفتی بلندی است در غرب دریاچه با دامنه های شیب دار.

آبشار سردابه:

این آبشار در منطقه نمونه گردشگری آبگرم سردابه در مختصات 48 درجه و 02 دقیقه طول شرقی و 38 درجه 16 دقیقه عرض شمالی در 24 کیلومتری غرب اردبیل و در ارتفاع حدود 1950 متر ارتفاع از سطح دریا و در دامنه شرقی توده سبلان واقع است ارتفاع این آبشار در حدود 15 الی 20 متر می باشد. این آبشار از محل های دیدنی مجتمع آبگرم معدنی سردابه و از نقاط گردشگری اردبیل است.

منطقه نمونه گردشگری دربند هیر:

این منطقه یکی از مناطق نمونه گردشگری استان بوده که دسترسی نسبتاً مناسب از طریق راه اصلی اردبیل – خلخال، فضای بکر و طبیعی چشم اندازهای زیبای کوهستانی با درختان سر سبز، آب و هوای مناسب و ییلاقی ارتفاعات البرز غربی در محدوده مورد مطالعه، وجود جلوه هایی از زندگی روستایی در منطقه از جمله جاذبه های این منطقه محسوب می گردد.که هم ساله در فصول گرم میزبان مسافران و گردشگران می باشد.

حوزه های طبیعی و طبیعت گردی شهرستان بیله سوار:

فاصله 56 کیلومتری از پارس آباد و دارای مناظر طبیعی از چشم اندازهای جاده ای به صورت مرزی با کشور آذربایجان است

– قشلاقات و مسیرهای کوچ عشایری در منطقه جعفرآباد

– رودهای مرزی بال هارود و دریاچه شور گل

– تپه دمیرچی و تپه تاریخی نرگس (پارک جنگلی) در داخل شهر

– شکارگاه های حوالی کوه های خروسلو

– کشت زارهای زیبای دانه های روغنی و غلات

 

شهرستان پارس آباد

قابلیت های طبیعت گردی پارس آباد:

شمالی ترین نقطه استان اردبیل و در امتداد مرز ایران با جمهوری آذربایجان است. محدوده رودخانه ارس به عنوان یک رودخانه مرزی از جذابیت طبیعت گردی ویژه ای برخوردار می باشد. بیشه زارهای آن زیستگاه پرندگان وحشی و مهاجر زیادی می باشد. این منطقه می تواند مورد توجه زیاد علاقه مندان به حیات وحش و دوست داران سواحل رودخانه ای بکر ارس قرار گیرد.منطقه مغان که دشت وسیع مغان در آن قرار دارد، دارای ارزش های زیستی و زیستگاهی زیادی است. به طوری که این منطقه زیستگاهی، محل زندگی گروه های زیادی از پرندگان مهاجر آب زی و خشکی زی و پستانداران است. مهم ترین زیستگاه های آبی، و خشکی زی مغان شامل حاشیه رود ارس و رود قره سو، دریاچه سد اصلاندوز، دریاچه شهرک، باغات کشت و صنعت مغان و جنگل دوست کندی می باشد.در این محدوده های زیستگاهی، انواع پستانداران و خزندگان بومی و پرندگان بومی و مهاجر نظیر خارپشت، خرگوش، گرگ، روباه، سمور آبی، گربه، پلیکان، اکرت قوی، اردک، آبچلیک و انواع ماهی رود خانه ای و خاصه پرندگان کمیاب نظیر، قرقاول و دراج

منطقه نمونه گردشگری حاشیه رود ارس:

ارس مهم ترین و پر آب ترین رودخانه شمالی کشور ایران در منطقه آذربایجان می باشد که از غرب جلفا تا اصلاندوز مغان (استان اردبیل) و در طول نوار مرزی مشترک بین ایران و جمهوری آذربایجان جریان می یابد .ارس که در زبان آذری به آن آراز گفته می شود، پس از طی مسافتی، سرانجام به دریای خزر می ریزد. در واقع ارس از دو شاخه یکی از ارمنستان و دیگری از ترکیه و رشته کوه های آرارات سرچشمه می گیرد و در محل زنگنه واقع در منتهی الیه شمال غربی ایران که مرز مشترک ایران و جمهوری آذربایجان و ترکیه است با هم تلاقی می کند.آب بخشی از رودخانه توسط کانال به سوی دشت مغان جریان یافته و سبب رونق کشاورزی در منطقه کشت و صنعت مغان شده است.دو سد بزرگ یکی در محل قزل قشلاق ماکو و دیگری سد انحرافی میل مغان در غرب اصلاندوز روی این رودخانه ساخته شده است و سد جدید دیگری در ناحیه غارلو از بخش خدا آفرین ساخته شده که دریاچه های پشت این سدها به عنوان پتانسیل و منبعی مهم برای برنامه های جهانگردی و تفرجی می باشد.

10- روستای هدف گردشگری اولتان: روستای اولتان از توابع بخش مرکزی شهرستان پارس آباد در فاصله 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر پارس آباد واقع شده است. ارتفاع این روستا از سطح دریا 70 متر بوده و آب و هوای اولتان در بهار و تابستان معتدل و در پائیز و زمستان مطبوع و خنک است. قدمت این روستا با توجه به بقایای قلعه تاریخی اولتان به دوران پیش از اسلام مربوط می شود. تفرج گاه حاشیه سد ارس و باغات متراکم در کناره های کانال آب رسانی از جمله نواحی و چشم اندازهای گردشگر پسند این روستا به شمار می آیند. قلعه تاریخی اولتان در 500 متری روستای اولتان در کنار رود ارس قرار داشته و بقایای این تپه تاریخی متعلق به دوره اشکانیان بوده و در دوران ساسانیان و اوایل دوره اسلامی تا سده دوازدهم هجری مورد استفاده نظامی داشته است.

11- منطقه نمونه گردشگری تالاب توپراق کندی: تالاب روستای توپراق کندی، در شمال روستای توپراق کندی و در فاصله 200 متری آن و در پایین دست جاده ارتباطی پارس آباد – اردبیل واقع شده است. قابلیت تبدیل شدن به منطقه نمونه گردشگری با توجه به پتانسیل های موجود که منطبق بر آئین نامه مناطق نمونه گردشگری می باشداز ویژگی های منحصر به فرد و جاذبه های تاریخی و زمین شناسی و روستاهای تاریخی منطقه، کشت و پرورش انواع گیاهان دارویی، غذایی و میوه های مختلف فصلی، هم پیوندی با توریسم طبیعت گردی که از مسیر ییلاق های شاه سون دشت مغان وارد حوزه این رودخانه می شوند.این تالاب به لحاظ شرایط محیطی منطقه یکی از تالاب های مهم استان جهت زمستان گذرانی پرندگان مهاجر بوده و یکی از سایت های مهم پرنده نگری در استان می باشد .

 

 

 

شهرستان خلخال

منطقه نمونه گردشگری گردنه الماس:

این گردنه از نظر ارتباطی پس از حیران به آستارا در مقام دوم ارتباطی به خطه اراضی شمالی را دارد و مقصد بیشترین مسافران به دامنه های شرقی این گردنه یعنی آبادی های کرمان و اسبو ختم می شود. جذابیت دامنه های شرقی گردنه آن که به گردنه الماس یا اسالم معروف است، بیشتر از دامنه های غربی آن است. هنگام فصل بهار و تابستان چمن زارهای این منطقه و همچنین رویش گلهای وحشی نظیر رویش انبوه گل شقایق و خشخاش در این منطقه جلوه ویژه ای به طبیعت می دهد که مورد توجه اکثر گردشگران از این منطقه قرار می گیرد.

خلخال چائی(هیرو چای): از ارتفاعات جنوب شهر خلخال سر چشمه گرفته به سوی شمال امتداد می یابد. کرانه های این رودخانه که گه گاه در دره های عمیق و صخره ای و گاه در جلگه های پایکوهی جریان دارد به برکت جریان های آن مشجر و اکثراً باغات میوه است. به همین جهت و سایر جذابیت های طبیعی آن بخش هایی از این رودخانه بطور سنتی تفرج گاه عمومی شهروندان و مسافرین می باشد.

منطقه نمونه گردشگری ازناو:

چشمه ازناو در شش کیلومتری خلخال و دو کیلومتری خوجین در دامنه کوه ازناو یا ازنو است که در جنوب شهر خلخال واقع شده است. جاده آسفالته به طول 5 کیلومتر شهر خلخال را ابتدا به خوجین و سپس به منطقه ازناو متصل می نماید. بلندترین نقطه این محدوده قله ازناو می باشد که حدود 2350 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و از دامنه ضلع غربی این قله و از ارتفاع حدود 1900 متری چشمه آبی گوارا و خنک و با دبی بسیار بالا خارج می شود که به چشمه ازناو شهرت یافته است. به برکت این چشمه و آب هایی که از دره ازناو جریان دارد باغ های بسیار مصفا و گسترده ای ایجاد شده است. به سبب وجود تعداد 5 غار طبیعی بزرگ و کوچک در سازه های آهکی، شرایط زیستگاهی بسیار مناسب برای زیست حیوانات در منطقه از جمله کبک، کل، بز وحشی و وجود یک واحد پرورش ماهی در این حوضه، موقعیت کوهستانی، پوشش گیاهی مرتعی و درخچه ای و راه ارتباطی مناسب، این مکان به یکی از قابلیت های گردش پذیری تبدیل گشته است.

چشمه میر عدیل:

چشمه میرعدیل یا میر عادل از چشمه های پر آب و گوارا و با مناظر و چشم اندازهای بدیع شهرستان خلخال است که در شمال و شمال شرقی روستای اندبیل قرار دارد. سیمای عمومی منطقه کوهستانی- جنگلی است و ارتفاعات آن بخشی از کوه های رشته باغرو می باشد. وجود جنگل های طبیعی با گونه غالب بلوط از خاصه های این منطقه بوده و با ارتباط جاده آسفالته و برق کشی و ایجاد روشنائی به صورت منطقه تفرجی بهره برداری می شود.

منطقه حفاظت شده آق داغ:

زیستگاه آق داغ در جنوب شهرستان خلخال ( جنوبی ترین منطقه استان اردبیل ) واقع شده و وسعت منطقه بالغ بر 65000 هکتار بوده و به علت استقرار توده سترگ آق داغ در ناحیه مرکزی این منطقه به نام آق داغ نامیده می شود. قله آق داغ با ارتفاع 3303 متر از سطح دریا بلندترین نقطه منطقه و شهرستان خلخال می باشد. متوسط ارتفاع منطقه آق داغ 2450 متر از سطح دریاست که بستر رودخانه قزل اوزن در محل سرخ آباد (نقاط رودخانه شاهرود با رودخانه قزل اوزن) را شامل می شود. شیب عمومی منطقه به طرف جنوب می باشد و کلیه آب ها و جریانات سطحی موجود از طریق چندین رودخانه نسبتاً پر آب جمع آوری و به قزل اوزن تخلیه می شود. به عبارت دیگر می توان گفت که زیستگاه آق داغ توسط دره های چهار رودخانه مهم منطقه از شرق به غرب، رودخانه شاهرود، رودخانه میان رودان، رودخانه کندیرق و رودخانه سوسهاب یا سقزچی بریده شده و آب های موجود از طریق این رودخانه ها جمع آوری و به قزل اوزن می ریزد. اختلاف ارتفاع قریب به 2900 متری بین بلندترین و پست ترین نقطه منطقه و تغییرات محسوس در شرایط اقلیمی نقاط مختلف آن تنوع قابل ملاحظه ای را در اکولوژی منطقه سبب شده است.دره های بسیار عمیق با شیب های تند و فرسایش همراه با چشمه های متعدد و پراکنده که از برف چال های آق داغ تغذیه می شوند، این منطقه را به یکی از پناه گاه های مهم حیات وحش در استان تبدیل نموده است. از بکر بودن منطقه همین بس که بسیاری از نواحی آن غیر قابل نفوذ و ناشناخته است. دره های وسیعی هم چون آق دره، قراتلوق دره، پیشیک درسی، پلنگان، پیازری، سوتیلی، تکله بلاغی، قره داغ، آق بره گاه و کچی لیک به علت عدم دسترسی مناسب و آسان به اغلب نقاط آن جهت تعلیف احشام و دام های منطقه ممکن نبوده و این نواحی به طور عمده در اختیار وحوش قرار دارد. جانوران شاخص منطقه آق داغ کل، بز پلنگ و کبک می باشد. و از جمعیت قابل توجهی برخوردارند. وجود منطقه حفاظت شده سرخ آباد از مناطق تحت حفاظت شده و مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست زنجان در جنوب منطقه آق داغ به لحاظ امکان تبادلات زیستی و مناطق پشتوانه ای نسبت به یکدیگر ارزش زیستگاهی آن را دو چندان نموده است.براساس این ویژگی ها به خصوص پوشش های جنگلی ارس و بند، در وسعت زیاد سبب گردیده است که ارتقاء سطح حفاظتی منطقه آق داغ به منطقه حفاظت شده و پناه گاه حیات وحش مورد توجه قرار گیرد. جنگل های منطقه حفاظتی و گونه های ارس و بند، هفت کول، چنار، گلابی، تمشک، کیکم، گز، زرشک، ولیک، بلوط، ون آلوچه و ازگیل از مهمترین گونه های درختی و درختچه ای منطقه به حساب می آیند. از میان این گونه ها ارس از وضعیت خوبی برخوردار است وگونه غالب شناخته می شود. وجود این گونه های با ارزش جنگلی همراه با پوشش علفی و مرتعی، عرصه های زیستی بسیار مساعدی را برای پلنگ و طعمه اصلی آن (گراز و کل و بز) فراهم نموده است. لازم به توضیح است معمولاً پلنگ مناطق کوهستانی و یا کوهستانی جنگلی را برای زیست انتخاب می نماید و منطقه آق داغ از نظر ارزش های زیستگاهی و قلمروهای انتخابی مهم ترین منطقه زیستگاهی این گربه سان زیبا و با ارزش در استان شناخته می شود. منطقه آق داغ علاوه بر پلنگ و کل و بز زیستگاه دائمی پستانداران و پرندگان زیر می باشد.از پستانداران، خرس، روباه، گرگ، گراز، خرگوش، گورکن، سمور، راسو، گربه، خفاش از پرندگان، کبک، انواع پرندگان شکاری روز پرواز و شب پرواز نظیر دلیجه، عقاب، سار، گبه، سنقر و … انواع پرندگان گنجشک سان نظیر پرستو، چلچله، چکاوک، دم جنبانک، سنگ چشم، سار، کلاغ، زاغ، سسک، توکا، سهره و گنجشک در این منطقه زندگی می کنند.

روستای هدف گردشگری اندبیل:

روستای کوهستانی و زیبای اندبیل از توابع بخش مرکزی شهرستان خلخال، در یک کیلومتری شمال شرقی شهر خلخال و 117 کیلومتری شهر اردبیل قرار دارد. این روستا از غرب به روستای علی آباد و از شرق به ارتفاعات خانقاه و باغرو و از جنوب شرق به روستای خانقاه سادات از غرب و جنوب غرب به شهر خلخال محدود می شود. ارتفاع این روستا از سطح دریا در حدود 1855 متر است. آب و هوای این روستا در تابستان معتدل و در زمستان سرد است. روستای اندبیل به دلیل استقرار در ناحیه ای کوهستانی و هم جواری با جنگل، از مناظر و جلوه های منحصر به فرد طبیعی برخوردار است. چشم انداز بیشه ها و ارتفاعات به خصوص در بهار و تابستان و پائیز طراوت و زیبائی شورانگیزی دارند که هر بیننده ای را مجذوب و مسحور می کند.وجود آثار و بقایای قلعه کفو و آتشکده در محدوده ارتفاعات تفرج گاهی اندبیل (ارتفاعات دره نبات) نیز گواه بارزی بر قدمت طولانی روستای اندبیل است.

روستای هدف گردشگری برندق:

روستای برندق از توابع بخش خورش رستم شهرستان خلخال و در ارتفاع 1000 متری از سطح دریا قرار دارد. این روستا از غرب و شمال غرب و جنوب به استان های آذربایجان شرقی و زنجان و از شرق و جنوب شرقی به استان گیلان محدود می شود. آب و هوای این روستا در بهار و تابستان معتدل و در پائیز و زمستان سرد می باشد.قدمت استقرار انسان در قلمرو این روستا با توجه بقایای گورستان تاریخی و آرامگاه سید احمد معراجی در آن و دو اثر تاریخی مهاجر و پیر حاجی پیشینه طولانی تاریخی دارد. البته آرامگاه سید احمد معراجی در روستای سفید آب و 11 کیلومتری روستای برندق واقع شده است.

روستای هدف گردشگری خوجین:

روستای خوجین از توابع بخش مرکزی شهرستان خلخال در فاصله یک کیلومتری جنوب شرقی شهر خلخال قرار دارد. این روستا در ناحیه کوهستانی واقع شده است و 1820 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. کوه های سرسبز ازناو، جنگل های طبیعی و باغات میوه روستای خوجین را در بر گرفته است. آب و هوای خوجین در فصل بهار خشک و در تابستان گرم و در زمستان نسبتاً سرد است. این روستا در گذشته های نه چندان دور ییلاقات عشایر منطقه بوده است که به مرور زمان به روستا تبدیل شده است.

روستای هدف گردشگری کزج:

روستای کزج از توابع بخش خورش رستم شهرستان خلخال در فاصله 13 کیلومتری خورش رستم و 53 کیلومتری جنوب غربی خلخال قرار دارد. این روستا از غرب به روستای مندجین از شرق به روستای گهراز، از شمال غربی به روستای شمس آباد و از جنوب به روستای دایو کندی محدود می باشد. ارتفاع کزج از سطح دریا 1250 متر بوده و آب و هوای آن از شرایط اقلیمی مدیترانه ای متاثر است. رودخانه قزل اوزن در یک کیلومتری آن جریان دارد. این روستا جزو 10 روستای دارای بافت با ارزش معماری و تاریخی کشور می باشد که مطابق با بافت قدیمی بازسازی شده است. بافت کالبدی روستا با خانه های پلکانی است. به طوری که خانه از طریق پشت بام به هم دیگر راه دارند. موقعیت ییلاقی این روستا، تلفیق فضاهای کوهستانی باغ های پلکانی، زاغه طبیعی، صخره های طبیعی است.در این روستا همچون سایر روستاهای آذربایجان، برگزاری مراسم اعیاد ملی و مذهبی با جشن و سرور همراه بوده ومولود خوانی و نوروز خوانی از مراسمات ویژه این روستا می باشد.

روستای هدف گردشگری ماجولان :

این روستا از توابع بخش شاهرود شهرستان خلخال در فاصله 35 کیلومتری شهر کوچک شاهرود قرار گرفته است. روستای ماجولان در منطقه کوهستانی استقرار یافته و ارتفاع آن از سطح دریا 1750 متر می باشد. آب و هوای روستا در بهار مطبوع در تابستان معتدل و در پائیزو زمستان سرد است.

– غار یخی جلال آباد واقع در 5 کیلومتری شرق روستا و کوه شاه معلم

– چشمه های فراوان و باغات انبوه.

دسترسی این روستا از طریق شهر خلخال و شاهرود می باشد.

منطقه نمونه گردشگری امام زاده عبدالله کلور:

کیلومتر 8 جاده اسالم- خلخال و عمق 23 کیلومتری جنوب جاده مذکور و در فاصله یک کیلومتری شهر کلور از توابع شهرستان خلخال که به فاصله 135 کیلومتر از شهر اردبیل قرار دارد.

نزدیک ترین شهر: کلور

نزدیک ترین روستا: درو

نوع جاذبه: تاریخی، طبیعی، زیارتی

اقلیم منطقه: اقلیم نیمه خشک سرد

مساحت منطقه: محدوده بلافصل 6 هکتار

پوشش گیاهی منطقه: انواع گون ها، کلاه، میر حسن، انواع گراس ها (گرامینه ها) گونه هایی از آگروپایرون ها، بروموسی یک و چند ساله، کاکوتی ها، مرزه کوهی و انواع نعناعیان.

بطور کلی تنوع پوشش گیاهی منطقه مطالعاتی شامل پوشش گیاهی از نوع استپی و نیمه استپی تا ارتفاع 2500 متری منطقه خلخال است.

منابع آب موجود: رودخانه ای

فاصله تا مرکز استان: 149 کیلومتر

فاصله تا مرکز شهرستان: 30 کیلومتر

فاصله تا نزدیک ترین فرودگاه: 160 کیلومتر

فاصله تا نزدیک ترین راه اصلی30 کیلومتر- دسترسی نسبتاً مناسب از طریق راه اصلی اسالم به خلخال، فضای بکر و طبیعی چشم اندازهای زیبای کوهستانی با درختان سرسبز، آب و هوای مناسب و ییلاقی ارتفاعات، وجود جلوه هایی از زندگی روستایی در منطقه و زیارتگاه امام زاده و … از جمله جاذبه های این منطقه محسوب می گردد

.

شهرستان سرعین:

پیست اسکی آلوارس: این تله سیژ با 1200 متر طول و سایر امکانات مورد نیاز در ارتفاع 3200 متر از ارتفاعات پائین سبلان با فاصله 22 کیلومتری سرعین واقع شده است. آبشار زیبای گورگور در مسیر فرعی منشعب این جاده به پیست اسکی آلوارس در فاصله 8 کیلومتر قرار دارد. این پروژه در یکی از زیباترین نقاط استان به لحاظ گردشگری و در دامنه های مرتفع و زیبای سبلان قرار گرفته است. به سبب بارندگی برف و باران در طول پائیز و زمستان و دیر ذوب شدن برف ها این منطقه در حدود شش الی هشت ماه از سال مورد استفاده قرار میگیرد.

روستای هدف گردشگری آلوارس:

روستای ییلاقی آلوارس از توابع بخش سرعین در شهرستان اردبیل در 12 کیلومتری غرب شهر سرعین و 35 کیلومتری غرب شهر اردبیل واقع شده است.این روستا از شمال به روستای اوجور و از شرق به روستای میمند محدود می شود این روستا از سطح دریا بیش از 2000 متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان بسیا سرد است. میزان بارش سالیانه روستا بیش از 400 میلی متر است. بررسی های میدانی و شواهد موجود نشان می دهد که مکان گزینش یا استقرار روستا در حدود 3 قرن یا بیشتر روی داده است. این روستا قبلا ییلاق چراگاهی عشایر شاه سون بوده است. در مسیر صعود به قله های فرعی و اصلی سبلان، همچنین بر خورداری از شیب مناسب و برف فراوان در زمستان و بهار شرایط احداث پیست اسکی در دامنه های مرتفع آلوارس را فراهم ساخته است. پیست اسکی مجهز و مناسبی در 12 کیلومتری این روستا احداث شده و مورد استفاده گردشگران می باشد. ویژگی های زندگانی عشایر در این منطقه به همراه رمه ها و اوبه ها (جهت اسکان موقت) زیبائی های خاصی به فضای روستا می بخشد.

روستای هدف گردشگری کنزق:

روستای کنزق از توابع بخش سرعین شهرستان اردبیل با مختصات جغرافیائی 48 درجه و 8 دقیقه طول شرقی و 38 درجه و 9 دقیقه عرض شمالی در سه کیلومتری شهر سرعین واقع شده است. این روستا از شمال به اراضی اردی موسی از جنوب به روستای تاریخی کلخوران از شرق به روستای آق قلعه و از غرب به شهر توریستی سرعین محدود شده است. ارتفاع این روستا از سطح دریا 1550 متر است. روستای کنزق قدمت دیرینه ای دارد که نشانه هایی از آن در بقایای روستای قدیمی کنزق و غارهای طبیعی روستا قابل ملاحظه است.

شهرستان کوثر:

آبگرم (ایستی سو):

چشمه آبگرم در فاصله پنج کیلومتری شهر کیوی بر سر اه اردبیل – خلخال در بالای کوه واقع شده است. گرمای آب آن قریب 49 درجه سانتی گراد است. برای معالجه امراض پوستی و مفصلی مثل رماتیسم و درد مفاصل مفید خوانده می شود. میزان آبدهی آن کم است، به همین جهت خالی کردن و پر کردن آن ساعاتی به طول می انجامد. به فاصله 25 کیلومتر از شهر خلخال و 70 کیلومتر از شهر اردبیل قرار دارد.

داش حمام:

این حمام در طرف شرقی شهر گیوی میان باغات و کنار رودخانه کیوی چایی نزدیک دلیکلی داش واقع شده است.آب این حمام از دو چشمه، یکی گرم و دیگری سرد از میان سنگها تامین می شود. آب این حمام معدنی و برای رفع سنگ کلیه مفید اس

.

شهرستان گرمی:

روستای هدف گردشگری قلعه برزند:

روستای برزند از توابع بخش انگوت شهرستان مغان با مختصات جغرافیائی 47 درجه و 55 دقیقه طول شرقی و 39 درجه 00 دقیقه عرض شمالی در 18 کیلومتری شهر گرمی واقع شده است. این روستا از شمال به روستای ابراهیم کندی، از شرق به روستای شهمار بیگلو و از غرب به روستای ارزنق محدود شده است. این روستا از سطح دریا 950 متر ارتفاع داشته و آب و هوای آن نسبتا سرد و نیمه خشک است. قلعه تاریخی برزند در این روستا منسوب به دوره قاجار می باشد. تفرجگاه اطراف روستا چشمه آب که از چشمه های معروف منطقه می باشد، رویشگاه گیاهان داروئی که در آن گونه های نادر گیاهان داروئی همچون آویشن، پونه، بلاغ اوتی، شنگ، خاکشیر، نوروز گلی و گون می روید.

 

شهرستان مشکین شهر:

منطقه نمونه گردشگری شیروان دره سی:

این زیستگاه در 30 کیلومتری جنوب شرق مشگین شهر قرار دارد. ارتفاع سطح آن 2200 متر از دریا و مساحت آن را 75 کیلومتر مربع برآورد کرده اند. این زیستگاه با ویژگی های خود هر بیننده را به حیرت وا می دارد. زیستگاه شیروان دره سی محل زندگی دایمی وحوش مانند کل و بز، خوک، روباه، گرگ، خرس قوچ، میش ارمنی خرگوش، کبک، کبک دری، قمری، فاخته و شماری از پرندگان مهاجر است. این زیستگاه در واقع یک ژئوپارک با قابلیت های زیاد گردشگری و طبیعت گردی است. این منطقه به عنوان یکی از مناطق با قابلیت بالای ژئوپارک و طبیعت گردی، تفرج، کوه پیمایی، پیاده روی و گردشگری ماجراجویانه از قبیل صخره نوردی مطرح است.وجود جلوه هایی از زندگی روستایی و کوهستان پوشیده از برف، دره های عمیق، دید و منظر فوق العاده و فضای بکر و طبیعی و دور بودن از محیط های شهری، ارتفاعات سبلان و دره شیروان دره سی از نظر کوه پیمایی و پیاده روی بسیار مناسب است و می تواند فرصت برخورداری از این امکانات را برای ورزشکاران و کوه پیمایان فراهم نماید و نزدیکی به چشمه های آب معدنی گرم شابیل و قوتور سویی که خواص درمانی آنها اثبات شده است.

زیستگاه هوشنگ میدانی:

هوشنگ میدانی منطقه نسبتاً مسطحی است که در دامنه شمال غربی سبلان به ارتفاع 2725 متر واقع شده است. تالاب قره گل نیز به قطر تخمینی 300 متر در قسمت شمال غربی دامنه های هرم و جنوب شرقی زیستگاه هوشنگ میدانی و تالاب قره گول واقع است. علاوه بر کبک معمولی و کبک دری که شمارش که تعداد آنها زیاد است. این منطقه زیستگاه قوچ و میش نیز می باشد. طاووس گلی نیز زیستگاه آبی واقع در دامنه های سبلان می باشد.

خیاو چای:

رودخانه خیاو چای منطقه موئیل که خیاو چای در خط القعرآن جریان دارد به علت وجود مجتمعی از آب های گرم معدنی، از مناطق مهم گردشگری شهرستان مشگین شهر و استان محسوب می شود.با توجه به حساسیت ماهی قزل آلا به میزان اکسیژن محلول در آب، دما و آلودگی های زیست محیطی، این ماهی منحصراً در بخشی از رودخانه که از سرچشمه تا آبگرم معدنی ایلاندو را شامل می شود، پراکندگی دارد. بر روی این رودخانه در محل پل سلطانی (پل اصلی ورودی شهر از طرف اردبیل) به طرف جنوب، کرانه های شیب دار خیاو چای باغ های وسیع گسترده همراه با رویش هایی از درختان جنگلی و خودرو فرا گرفته است.این ویژگی ها را به تفرجگاه بسیار مصفا و سبز و خرمی تبدیل نموده است که با عنوان پارک جنگلی خیاو چای مورد استفاده شهروندان مشگین شهری و مسافرین دیگر نقاط می باشد.سایر رودخانه های این شهرستان عبارتند از : نقدی چایی، انار چایی، آلنی چایی، مشکین چایی، اهر چایی، آوارسین چایی، شیخلار چایی و کهلور چایی.

روستای هدف گردشگری اونار:

روستای انار از توابع بخش لاهرورد شهرستان مشگین شهر در 26 کیلومتری شمال شرقی شهر مشگین شهر واقع شده است. این روستا از شمال غرب به تپه دیروان محدود می باشد. ارتفاع این روستا از سطح دریا 1360 متر بوده و آب و هوای نیمه خشک بر آن حاکم است. عمده ترین محصول زراعی این روستا گندم و جو است و میوه جاتی چون گلابی،گیلاس، زردآلو، هلو، سیب و انگور مهمترین محصولات سر درختی باغات انار را تشکیل می دهد. گفتنی است که انگور روستای انار معروفیت ویژه ای دارد. مواد لبنی، گوشت و پشم از محصولات دامی روستای انار به شمار می روند پرورش زنبور عسل و تولید صنایع دستی از قبیل قالی، جاجیم و جوراب و نیز سفال گری در این روستا رواج دارد. از آنجائی که این روستا موقعیت کوه پایه ای و دشتی و همچنین بافت مسکونی متمرکز دارد، معابر آن با دسترسی های متعدد اشکال سنتی و کوچه باغی دارد.عبور رودخانه انار چای از میان آبادی، اصلی ترین عامل رشد باغ های سر سبز و انواع درختان در طول مسیر رودخانه و اراضی هموار و تپه ماهور اطراف روستا است. چشم انداز فرح انگیز این مسیر سر سبز و زیبا از عمده ترین جاذبه های طبیعی روستای انار به حساب می آید. این مناظر در بهار و تابستان و حتی پائیز، گردشگران بسیاری را جذب می کند. هم چنین تفرجگاه های حاشیه کوه ها و دامنه تپه های اطراف روستا نیز از دیگر جاذبه های طبیعی انار به حساب می آیند.

روستای هدف گردشگری موئیل:

این روستای ییلاقی از توابع بخش مرکزی مشگین شهر و در 14 کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر قرار داردآب و هوای موئیل در بهار و تابستان خنک و در پائیز و زمستان سرد است. تفرجگاه های کوه پایه ای پیرامون روستا، چشمه های آبگرم، منطقه حفاظت شده موئیل که از گونه های نادر گیاهی و جانوری بر خوردار است. دسترسی این روستا 16 کیلومتر از طریق شهر مشگین شهر می باشد. محدوده روستای هدف گردشگری موئیل دارای آبگرم معدنی در دل کوهستان سبلان بوده و دارای چشمه، مناظر و چشم انداز زیبای طبیعی می باشد و در کنار آن، آب معدنی های قینرجه و موبل به فاصله کمتر از 2 کیلومتر به این آب معدنی فاصله دارند. دسترسی نسبتاً مناسب از طریق راه ارتباطی مشگین شهر، فضای بکر و طبیعی چشم اندازهای زیبای کوهستانی با دره های عمیق، آب و هوای مناسب و ییلاقی ارتفاعات سبلان در محدوده مورد مطالعه، وجود آب های معدنی موئیل و ایلاندو در نزدیکی محدوده وو وجود جلوه هایی از زندگی روستایی و عشایری در منطقه.

شهرستان نمین

گردنه حیران:

در بخش غربی گردنه حیران، آنجا که قبل از ورود به تونل مرز سیاسی استانهای اردبیل و گیلان شروع می شود، دره نسبتا وسیعی وجود دارد که می توان آنرا دروازه ورودی یا کریدور توریستی در مدخل استان اردبیل محسوب نمود. این منطقه که پوشیده از درختچه های گونه جنگلی می باشد، در فصل بهار دارای منظره بسیار زیبائی بوده و به دلیل نفوذ هوای مرطوب دریای خزر به آن، آب و هوای بسیار مطبوع کوهستانی در فصل تابستان دارد. این دره به عنوان رقیب اصلی گردنه حیران در بخش شرقی می باشد که مسافرانی را که از مسیر شمال وارد محدوده شهرستان نمین می گردند در آن اقامت کرده و پس از بازدید خطه شمال وارد این منطقه می شوند. همچینی جاده کوهستانی و جنگلی حیران به طول 35 کیلومتر و روستای قشلاق چائی به علت داشتن تپه های سبز و پوشیده از چمن و گیاهان وحشی و داشتن آب کافی و چشمه های فراوان و همچنسن باغهای بزرگ میوه از قدیم یکی از زیباترین گردشگاه های نمین بوده است.

جنگل فندقلو:

جنگل فندقلو به علت نزدیکی به شهر نمین وسهولت دسترسی از جاده بین شهری اردبیل- آستارا همواره به عنوان یک منبع تفرجگاهی مطرح بوده است. این جنگل یکی از اراضی تفریحی جنگلی است که به فاصله 10 کیلومتری از شهر نمین و 30 کیلومتری از شهر اردبیل قرار گرفته است. نظر به اینکه جنس فندق نسبت به سایر درختان جنگلی وضعیت غالب دارد این مطنقه فندقلو نامیده می شود. عرصه جنگلی فندقلو بخشی از جنلگهای شرق استان اردبیل بمشار می رود که دنباله جنگلهای نیمه گرمسیری گیلان می باشد. این جنگل در سطحی به طول تقریبی 25 کیلومتر پراکنده است. جنگل فندقلو در سرتاسر گستردگی خود را از جانب غرب به اراضی مزروعی و با فاصله کوتاهی به روستاهای کوهپایه ای منتهی می شود که این روستاها از شمال به جنوب عبارتند از: خانقاه علیا، آرپا تپه، ننه کران، کله سر دگرماندرق، کریم کندی، مهدی پستی، دور جین، آلادیز گه، گرمه چشمه، نیارق سوها و حور.این موقعیت سبب شده است که این جنگل از راه های مختلفی قابل دسترس باشد. راه اصلی و شناخته شده جاده ای است آسفالته به طول 8 کیلو متر که از کیلو متر 20 جاده ادربیل- نمین (جنوب شهر نمین) منشعب می شود و پس از گذر از روستاهای سولا و آرپا تپه جنگل فندقلو را به شهر نمین مرتبط می سازد

شهرستان نیر

آب گرم های برجلو و قینرجه:

در 3 کیلومتری غرب شهر نیر و به فاصله 30 کیلومتری جنوب غربی اردبیل با مختصاتی 47 درجه 54 دقیقه طول شرقی و 37 درجه 58 دقیقه عرض شمالی واقع است. در حوالی روستای بوشلی(برجلو) مجموعه ای از چشمه های معدنی با فاصله کمی از یکدیگر وجود دارند. این چشمه ها از نوع آهکساز بوده و وجود معادن تراورتن در جنب آن ها مبین این نظر می باشد. در حدود 4 چشمه از مجموع آب معدنیهای این منطقه مورد استفاده عمومی می باشد. این منطقه در 47 کیلومتری شهر اردبیل و 4 کیلومتری شهر نیر قرار گرفته و دارای دو چشمه آبمعدنی بنامهای بوشلی و قیزجه می باشد.محدوده این آبهای گرم معدنی دارای امکانات زیادی برای فعالیتهای اکوتوریستی می باشد. با توجه به همجواری این دو آبگرم معدنی با جاده اردبیل – سراب و رودخانه بالیخلو چائی در کنار آن و همچنین طبیعت سبز نیر و نزدیکی به شهر نیر و منطقه توریستی بولاغلار، می تواند بخشی از فشار تقاضا بر شهر سرعین را کاهش دهد. محوطه های این دو مکان به دلیل داشتن توانهای فوق می تواند به یک مرکز جذب گردشگر در مقایسه با سرعین تبدیل گردد. مظهر چشمه بوشلی در مجاورت رسوبهای آهکی سختی است که آثار خروج آب در برخی نقاط آن این چشمه وجود دارد. از این چشمه برای استحمام استفاده می شود، حرارت آن 49 درجه و آب آن صاف و زلال و مزه اش نمکی و گزنده است در درمان رماتیسم و درد مفاصل و رفع خستگی از آن استفاده می کنند.

منطقه نمونه گردشگری بولاغلار:

بولاغلار به مجموعه ای از آبها و چشمه های متعدد با دبی آبی بالا در یک محدوده نه چندان وسیع گفته می شود که در این منطقه چمن زارهای طبیعی همراه با درختان بید کهنسال در فصول بهار و تابستان محل تفرج شهروندان نیری و اردبیلی و محل اتراق مسافرینی است که عازم اردبیل و سرعین بوده و یا قصد مراجعت از آنها را دارند می باشد. وجود چشمه ها و چمن زارهای طبیعی نزدیکی به جاده اصلی و سایه درختان از عوامل عمده جذب مسافرین و استراحت کوتاه در این ناحیه است.در حدود پنج چشمه آبی در منطقه بولاغلار نیر از آبدهی بالائی برخوردارند. آب تمام چشمه ها در مسیر کوتاهی به یکدیگر پیوسته و از طریق نیر چائی یا آغلاغان چائی که از داخل شهر نیر نیز می گذرد به بالیخلو چائی متصل می گردد. سیمای این منطقه به یمن وفور آبهای سطحی و کوهستانی بودن منطقه مشجر و از فضای دلنشین و چشم اندازهای بدیعی برخوردار است.این محدوده به سبب نزدیکی به شهر نیر یکی از نقاط مهم گردشگری نیر می باشد که می تواند امکانات تفریحی را توام با صید ماهی سرد آبی (قزل آلای ) در اختیار گردشگران قرار دهد. لازم به توضیح است که رودخانه آغلاغان چای یکی از مهمترین زیستگاهای طبیعی ماهی قزل آلای خال قرمز در استان می باشد.این منطقه هر ساله محل برگزاری جشنواره آش دوغ (آش مورد علاقه اکثر مردم استان اردبیل ) می باشد.

منطقه نمونه گردشگری سد یامچی:

این سد در 25 کیلومتری جنوب غربی شهر اردبیل و 5 کیلومتری شمال شرقی شهر نیر واقع شده است. دریاچه پشت سد یامچی با توجه به موقعیت قرارگیری در کنار جاده اردبیل به سراب و مجاورت با شهر نیر و پتانسیل دریاچه ای که بوجود آمده می تواند مامنی برای استراحت و تفرج مسافران و گردشگران این منطقه باشد. توان محیطی ایجاد شده در این ناحیه شامل از دریاچه پشت سد به وسعت چهار کیلومتر مربع (چهار صد هکتار) وتا 7 کیلومتر طول در بالا دست محور سد و عرض متوسط دریاچه در حدود 650 متر و حجم مخزنی آن 80 میلیون متر مکعب می باشد. بدیهی است پهنه به این گستردگی زمینه مناسبی را برای زیست انواع ماهیان و محل امنی برای پرندگان مهاجر آبزی فراهم خواهد ساخته که توجه به فضای سواحل این دریاچه و چشم اندازهای آن و هوای دلپذیر و امکانات متنوع محیطی امکان مساعدی و برای متقاضیان فراهم می آورد.

روستای هدف گردشگری کور عباسلو:

این روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان نیر با مختصات جغرافیائی 48 درجه و 4 دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 57 دقیقه عرض شمالی در 8 کیلومتری شهر نیر و 43 کیلومتری مرکز استان اردبیل قرار گرفته است. این روستا از اطراف به کوههای مرتفع و تپه های بلند محدود می شود. این روستا دارای اقلیمی معتدل و کوهستانی می باشد. روستای کور عباس لو یکی از روستاهای قدیمی و تاریخی استان اردبیل است. این روستا در دوره صفویه از ییلاقات عشایر شاهسون بوده که بعدها با توجه به یکجا نشینی عشایر به مسکن اقوام عشایر تبدیل شده است. این روستا با بافت متمرکز در دامنه کوههای مرتفع استقرار یافته است و کوه های اطراف روستا چشم اندازهای زیبائی را به وجود آورده است که آب و هوای معتدل کوهستانی به ویژه در فصل بهار و تابستان همراه با تنوع گیاهی، باغات مصفا و انبوه، محیطی دلپذیر و زیبا برای گذران اوقات فراغت ایجاد کرده است.