در گفت‌وشنود فعالان بخش خصوصی آب با وزیر نیرو چه گذشت؟

وزیر نیرو در نشست با فعالان بخش خصوصی صنعت آب کشور با بیان اینکه اصلاح اقتصاد آب و تحول در نظام حکمرانی آب بسیار مهم است، گفت: «مشکلات صنعت آب‌ بر کسی پوشیده نیست، اما نکته مهم این است که علت‌ها به‌خوبی بررسی شود و راه‌کارهای عملیاتی ارائه شود.باتوجه‌به شرایط کشور و منابع محدود آبی باید نسبت به کاشت محصولات آب‌بر به‌ویژه در مناطق خشک کشور تجدیدنظر شود و اصلاحاتی در این زمینه صورت گیرد. براساس فرمایشات مقام معظم رهبری، مطلوب است در این زمینه بیش از هر مسئله دیگری برای صرفه‌جویی و مدیریت مصرف اقدام شود. هم‌اکنون افتخارآمیزترین مصنوعات بشر را در صنعت آب و برق طراحی و تولید می‌کنیم، بر این اساس، ایران در حوزه صنعت آب و نیز آب‌وفاضلاب شایسته ورود در حوزه‌ بین‌المللی است.»

ریشه در اقتصاد

او ادامه داد: «خوشبختانه طی بازدیدی که صورت گرفت، به‌خوبی مشخص شد برخی از شرکت‌ها در این زمینه گام برداشته‌اند و بر این اساس، ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه بین‌المللی برای این دست از فعالان وجود دارد که این امر را می‌توان جزو افتخارات ملی برشمرد. حفظ پیمانکاران و ایجاد تعامل مؤثر برای پیشبرد اقدامات و حل ریشه‌ای مسائل آب بسیار اهمیت دارد. ریشه همه مشکلات در این صنعت را اقتصاد است. باید اقتصاد آب را تغییر داد و اصلاح کرد. البته خوشبختانه رویکرد برنامه هفتم توسعه نیز بر این پایه بنا شده است.»

علی‌آبادی گفت: «نظام مبتنی‌بر نفت و اداره مبتنی‌بر دولت امکانپذیر نیست، اصلاح اقتصاد آب و تحول در نظام حکمرانی آب بسیار مهم است و در این میان باید دولت به‌عنوان ناظر و حاکم کمک کند. لازم است در این زمینه قیمت‌ها اصلاح شود، به‌منظور پیگیری مطالبات و پیشبرد اهداف در همکاری با بخش خصوصی کارگروهی تشکیل می‌‌شود و محیط کسب‌وکار برای ورود سرمایه‌گذار خصوصی جذاب‌تر خواهد شد. هم‌اکنون ۷۰ درصد دشت‌های کشور ممنوعه شده‌اند و برخی بحرانی و دچار پدیده فرونشست هستند و این شرایط سال به سال وخیم‌تر می‌شود.

همچنین، معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو نیز در این نشست با بیان اینکه احکام خوبی در برنامه هفتم توسعه برای صنعت آب پیش‌بینی شده است، گفت: «تأمین پایدار آب کشور با در نظر گرفتن ملاحظات محیط‌زیستی از اهمیت ویژه برخوردار است.»

به‌گفته «محمد جوانبخت»، بسیاری از طرح‌های صنعت آب معطل مانده است. از ابتدای ورود وزیر نیرو در دولت چهاردهم موضوع اقتصاد آب، قیمت‌گذاری و تعرفه‌ها مورد توجه قرار گرفت. لازم است در این حوزه و مطالعات صورت‌گرفته به همه مسائل در حوزه شرب، کشاورزی، صنعت و محیط‌زیست به‌خوبی پرداخته شود.

نیاز به بازار واقعی 

«رضا حاجی‌کریم»، رئیس فدراسیون صنعت آب ایران ، گفت: «ما در بخش خصوصی در بخش آب اصلاً حالمان خوب نیست. ما در حوزه مدیریت بخش و حوزه نیاز به تغییر نگرش داریم. شما را به‌عنوان وزیر این بخش به‌قدری شجاع می‌بینیم که نظام جدید در مدیریت آب  و حکمرانی آب را پی‌ریزی کنید. نظامی که در آن بخش خصوصی نقش پررنگ داشته باشد، نه نقش صرفاً پیمانکار یا سرباز؛ بخش خصوصی بازار داشته باشد. بتواند بازار واقعی ایجاد کند. بازار یعنی جایی در آن مبادله انجام و قیمت براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.»

او ادامه داد: «این راه‌حلی است که می‌تواند ما را از وضعیت خطرناکی که در آن هستیم، نجات دهد. براساس ۳۷، ۳۸ و ۳۹ برنامه هفتم توسعه کشور ما می‌توانیم به‌سمت بازر، استفاده از آب‌های نامتعارف و تخصیص به صنعت از این محل برویم. باید اجازه دهیم که این بازار واقعی شکل بگیرد. ساختار نهاد تنظیم‌گر این بازار هم باید براساس نهاد مشارکتی باشد.»

«حسین شمشیرساز»، عضو رئیس شورای مدیریت جامعه مهندسان مشاوران ایران، نیز در این نشست بر خروج نیروهای کارشناسی از بدنه تصمیم‌سازی دولت در بخش آب انتقاد و ابراز امیدواری کرد تا در سیاست‌های دولت چهاردهم توان کارشناسی به‌صورت حداکثری مورد استفاده قرار گیرد.

تحریم خارج، فشار داخل 

همچنین، «علی‌اکبر هوشمند» رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های صنعت آب‌وفاضلاب نیز در این نشست با تأکید بر ضرورت رفع موانع سرمایه‌گذاری در این نشست گفت: «یکی از اصلی‌ترین موانعی که در این زمینه وجود دارد، ناشی از شرایط اقتصادی به‌ویژه تورم غیرمتعارف است. همچنین، ریسک‌گریزی دستگاه‌های اجرایی یکی دیگر از موانع مهم است. عدم امکان تأمین مالی در نهادهایی که مسئول تأمین مالی هستند و کاهش سرمایه‌ اجتماعی دولت به‌خصوص وزارت نیرو به‌دلیل عدم انجام تعهدات در گذشته، همچنین تحریم‌ها و کاهش منابع مالی در دسترس بخش خصوصی و شناخت ناکافی حاکمیت از ظرفیت‌های بخش خصوصی هم بخش قابل‌توجه دیگری از این چالش‌هاست.»

به‌گفته او، در گذشته سرمایه اجتماعی وزارت نیرو بیشتر بود و شرکت‌های بیشتر و سرمایه‌گذاران بیشتری از کار در حوزه‌های نیرو استقبال می‌کردند: «از سال‌های میانی دهه ۸۰ تا حال که حدود بیست سال است، بخش خصوصی تقریباً ۹۰ درصد پروژه‌های خود را به سرانجام رسانده است، درحالی‌که پروژه‌های دولتی در این فاصله۲۰ و یا حداکثر ۳۰ درصد به سرانجام رسیدند و مشارکت بخش خصوصی برتری خودش را نشان می‌دهد.»

هوشمند در بخش دیگری از صحبت‌هایش عنوان کرد که در حال حاضر، تعهدات مالی وزارت نیرو و تعهدات قراردادی این وزارتخانه انجام نمی‌شود. ساختار وزارت نیرو برای این‌دست پروژه‌های اجرایی و سرمایه‌گذاری پیشبینی شده است، جایگاه نامناسبی دارد. همین موضوع و ریسک‌گریزی در تصمیم‌گیری باعث می‌شود در این شرایط بحرانی کشور از نظر آب تصمیم‌گیری‌ها ناصحیح و یا آرام باشد. باید جایگاه واحد مشارکت عمومی و خصوصی با هر عنوان در خود وزارت نیرو مستقر شود. نیروهای مستقر در این بخش بازسازی شوند تا بتوانند هم‌پای سرمایه‌گذاران حرکت کنند. یک مورد بسیار مهم در مورد تحریم‌های بین‌المللی است. در داخل و از سوی وزارت صمت و بانک مرکزی در فشار هستیم. این نهادها برای آب ارزشی قائل نیستند، درحالی‌که ما در سال ۹۸ و ۹۹ مانند غذا و دارو چانه‌زنی می‌کردیم که آب و تأسیسات آب باید مانند غذا و دارو مشمول تحریم‌ها نشود. هم‌زمان وزارت صمت به ما اجازه واردات نمی‌دهد و هم‌زمان دستگاه‌های اجرایی دولتی هم نمی‌پذیرند که چنین چالشی در پروژه‌های آبی هم وجود دارند.»

«حسین طراح» رئیس انجمن شرکت‌های آب‌شیرین‌کن، «داوود بهمن‌پور»، و «مهرداد عظیمی»، فعالان اقتصادی بخش آب، «امیررضا صوفی‌نژاد» عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های صنعت آب‌وفاضلاب و «محمدرضا بهشتیان اردکانی» رئیس انجمن لوله اتصالات پلی‌اتیلن از دیگر سخنرانان این برنامه بودند.