سازگاری با کم آبی

رئیس‌جمهور در نشستی با وزیر و مسئولان وزارت جهادکشاورزی بر ضرورت تهیه نظام داده‌های دقیق بخش کشاورزی و آب و خاک کشور، تهیه الگوی کشت براساس ظرفیت‌ها و اقلیم مناطق مختلف کشور و میدان دادن به مردم و کشاورزان برای حل مشکلات این بخش تأکید کرد.

پزشکیان بررسی این که آیا با منابع آب موجود، اساسا تولید هر محصول کشاورزی برای صادرات منطقی و به صرفه است یا خیر را سوالی بسیار مهم عنوان و تصریح کرد:
صادرات محصولات کشاورزی به نوعی صادرات پنهان آب است و باید به دقت و با وسواس بررسی شود که تولید و صادرات چه محصولاتی با منابع آب موجود کشور به صرفه و منطقی محسوب می‌شود

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، مسعود پزشکیان پیش از ظهر امروز شنبه 20 اردیبهشت 1404 با حضور از پیش اعلام نشده در وزارت جهادکشاورزی، در نشستی با وزیر، معاونان و مدیران این وزارتخانه که با حضور برخط روسای سازمان جهاد کشاورزی استان‌های سراسر کشور برگزار شد، در جریان آخرین وضعیت اقدامات و برنامه‌های این وزارتخانه قرار گرفت.

رئیس‌جمهور در بخش پایانی این نشست، با قدردانی از گزارش‌های ارائه شده از سوی مسئولان بخش‌های مختلف، با بیان این که مباحث مطرح شده را حتما با مشورت وزیر جهادکشاورزی جمع‌بندی می‌کنیم تا به اقدامات عملی لازم برای رفع مشکلات برسیم، اظهار داشت: در زمینه آب و خاک و کشاورزی مشکلات زیادی داریم و اقدامات لازم باید به موقع و موثر طراحی و اجرا شوند تا بتوانیم از تبدیل مشکلات به بحران جلوگیری کنیم.

وی افزود: شما مسئولان بخش کشاورزی و تأمین مواد غذایی کشور باید کمک کنید به نگاهی جامع و دقیق نسبت به وضعیت آب و خاک کشور دست یابیم تا در قدم اول ببینیم با منابع و ظرفیت‌های موجود چه باید تولید کنیم؟ آیا الگوی کشت فعلی ما با منابع آب و خاک موجود هم‌خوانی دارد یا نه و آیا اصول بهره‌وری رعایت می‌شود یا خیر؟

پزشکیان بررسی این که آیا با منابع آب موجود، اساسا تولید هر محصول کشاورزی برای صادرات منطقی و به صرفه است یا خیر را سوالی بسیار مهم عنوان و تصریح کرد: صادرات محصولات کشاورزی به نوعی صادرات پنهان آب است و باید به دقت و با وسواس بررسی شود که تولید و صادرات چه محصولاتی با منابع آب موجود کشور به صرفه و منطقی محسوب می‌شود.

وی با بیان این که باید از خود بپرسیم که استخراج آب زراعی از منابع زیرزمینی تا چه زمانی می‌تواند ادامه داشته باشد، گفت: اگر بدون پاسخ به این سوال در زمینه توسعه کشاورزی و حتی حفظ وضعیت موجود سرمایه‌گذاری کنیم، اقدامی غیرمنطقی است. ما امروز با استخراج بیش از حد منابع آب زیرزمینی به شدت در حال آسیب رساندن به محیط زیست هستیم و باید هر چه سریع‌تر با کمک دانشگاهیان این فرآیند را اصلاح کنیم.رئیس‌جمهور با اشاره به گزارش‌هایی که نشان می‌دهند در سال‌های اخیر با وجود تداوم حفر و تعمیق چاه‌های موجود، آب استخراج شده در برخی مناطق کشور افزایش قابل توجهی نداشته است، خاطرنشان کرد: هر برنامه‌ای برای توسعه باید به قید پایدار مقید شود؛ آیا محصولات کشاورزی که امروز تولید می‌کنیم، بهترین و به‌صرفه‌ترین محصولات هستند؟ آیا نمی‌شود با منابع آب محدود کشور، محصولاتی باکیفیت و ارزش افزوده بیشتر تولید کرد؟
وی اضافه کرد: این که بدون نگاه به آینده از چاه‌ها آب بکشیم و محصولات آب‌بر تولید کنیم، اما به کاهش منابع آب، فرونشست شدید زمین و تخریب خاک توجه نکنیم، عاقلانه است؟
پزشکیان با تأکید بر این که متاسفانه نظام داده‌های جامع و دقیقی نیز از ظرفیت‌ها و نیازهای بخش کشاورزی کشور نداریم که بتوانیم بر اساس آن برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم، اظهار داشت: باید معطوف به نظام داده‌های بخش کشاورزی، برای اراضی کشور الگوی کشت تعریف شود. اگر شما به کشاورز نگویید بهترین کار کدام است، او کاری را می‌کند که خودش بلد است! در این صورت دیگر کشاورزان مقصر نیستند، بلکه ما مقصریم که برنامه‌ریزی مناسب نداشته‌ایم.
وی افزود: زندگی کشاورز به زمین و زراعتش گره خورده و لذا به دنبال بهره‌برداری از آن است، این ما هستیم که باید با تکیه بر نظام داده‌های کشاورزی و منابع آب و خاک، او را راهنمایی کنیم که کدام کار بهترین است؛ چه بکارد، کجا بکارد، چقدر بکارد و کجا توزیع کند؟ الگوی کشت باید بر اساس نظام داده‌ها و متناسب با ظرفیت‌ها و اقلیم مناطق مختلف کشور تهیه و در اختیار کشاورزان قرار گیرد و متناسب با آن حمایت‌های لازم نیز از آنها صورت گیرد.
رئیس‌جمهور با تأکید بر این که در این زمینه باید از دانشگاه‌ها، اساتید و صاحب‌نظران و به خصوص افراد صاحب تجربه و سابقه و ذی‌نفع در مناطق مختلف کمک گرفته شود، تصریح کرد: اعتماد به خود کشاورزان و نیز تعاونی‌های کشاورزی در این زمینه می‌توانند نتایج موثر و مفیدی داشته باشند.
وی با قدردانی از تلاش‌ها و اقدامات صورت گرفته در مدت سپری شده از فعالیت وزارت جهادکشاورزی دولت چهاردهم، گفت: مهمترین اقدامی که باید به سرانجام برسد، احصای دقیق نظام داده‌های کشاورزی و آب و خاک کشور است؛ باید بدانیم که دقیقا چه داریم و برای توسعه پایدار باید چگونه از آنها به بهترین شکل استفاده کنیم؛ رویکرد عادلانه، تقویت و ارتقای روابط بین‌بخشی، بهره‌گیری حداکثری از مشارکت مردمی و استخدام تجهیزات و تکنولوژی‌های نوین و مناسب می‌توانند به ما در تحقق اهداف‌مان کمک کند.
پزشکیان بر تسریع در نصب پنل‌های خورشیدی برای تأمین برق مورد نیاز چاه‌های کشاورزی تاکید و خاطرنشان کرد: برای کشاورزان روشن کنید که برداشت آب بی‌رویه از منابع زیرزمینی آینده شغل و معیشت آنها را به مخاطره خواهد انداخت و البته در کنار آن هر نوع کمک و حمایت لازم برای ارتقای بهره‌وری آب را از آنها به عمل آورید؛ دانشگاه‌ها و کارشناسان و حتی ذی‌نفعان این بخش را به مشارکت بطلبید تا بر مشکلات این مسیر سریع‌تر و راحت‌تر غلبه کنید.
وی همچنین با برشمردن مزایای تأمین مواد پروتئینی از دریا از جمله سلامت، هزینه تولید پایین‌تر و پایداری تولید اظهار داشت: در چارچوب توسعه اقتصاد دریامحور، باید ظرفیت‌های توسعه کشاورزی و تأمین امنیت غذایی در مناطق مستعد نزدیک دریا نیز به دقت بررسی و احصا شوند.
رئیس‌جمهور همچنین با اشاره به بخش‌هایی از گزارش‌های ارائه شده مبنی بر ساماندهی بازار توزیع محصولات کشاورزی، با محوریت حذف واسطه‌ها و رسیدن سود بیشتر به تولیدکنندگان، افزود: این اقدام بسیار مناسبی است که اقتصاد کشاورزی را تقویت کرده و زمینه را برای اقدامات اصلاحی در این عرصه بیش از پیش فراهم می‌کند.
وی با تأکید بر ضرورت بکارگیری ظرفیت‌های مردمی تصریح کرد: بنده به شخصه به ظرفیت‌های مشکل‌گشای مردم باور دارم و از شما هم می‌خواهم که به این ظرفیت‌ها باور داشته باشید و تلاش کنید به مردم برای نقش‌آفرینی میدان دهید. تجربه به ما نشان می‌دهد که اگر مردم و به خصوص ذی‌نفعان به میدان بیایند، مشکلات خیلی راحت‌تر، سریع‌تر و بنیادی‌تر رفع خواهند شد.