میانگین 35 درصدی هدررفت آب شرب در دنیا

در ارتباط با وضعیت آب بدون درآمد در دنیا، گفت: آب بدون درآمد در شبکه توزیع آب به صورت اختلاف بین کل ورودی به سیستم و مصارف مجاز با درآمد تعریف شده و به سه بخش هدررفت واقعی، هدررفت ظاهری و مصارف مجاز بدون درآمد تقسیم می شود­.
وی با بیان اینکه بالا بودن آب بدون درآمد در یک سیستم، منجر به هدررفتن و اتلاف منابع با ارزش و محدود آب و سرمایه‌­گذاری‌های غیر ضروری در بخش تولید می‌­شود، افزود: در این راستا، کاهش آب بدون درآمد یکی از مباحث و اقدامات کلیدی در مدیریت سیستم‌­های آبرسانی بوده و به ویژه در شرایط کاهش و کمبود منابع آب، جلوگیری از هدررفت آب تصفیه شده، نقش مهم‌تری را ایفا می­کند.
مدیرکل دفترمدیریت مصرف آب، خدمات مشترکان و کاهش هدررفت آبفای کشور در ارتباط با مزایای کاهش آب بدون درآمد خاطر نشان کرد: با کاهش آب بدون درآمد نیاز به تولید و تصفیه آب کمتر خواهد شد و متعاقباً صرفه جویی زیادی در هزینه­‌های بهره­‌برداری و نگهداری رخ داده و نیاز به توسعه ظرفیت به تعویق خواهد افتاد.
وی ادامه داد: هدررفت ظاهری کاهش یافته و به تبع مقدار آبی که برای آن صورتحساب پرداخت می­شود، بیشتر شده و درآمد بیشتری برای سیستم حاصل می­شود. از طرف دیگر نیز اسراف در مصرف کاهش یافته و میزان کل مصرف کمتر می­‌شود.
سیدزاده از دیگر مزایای کاهش آب بدون درآمد به ایجاد درک و شناخت بهتر از الگوی مصرف واقعی اشاره کرد و یادآور شد: در نتیجه امکان بهینه کردن سیستم­های توزیع و بهبود پیش­‌بینی تقاضا فراهم می­‌شود و جریان­‌های فاضلاب و آلودگی­‌ها کمتر خواهد شد.
مدیرکل دفترمدیریت مصرف آب، خدمات مشترکان و کاهش هدررفت شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با بیان اینکه حجم آب بدون درآمد و یا هدررفت آب در جهان بسیار زیاد است،یادآور شد: هر ساله بیش از 32 میلیارد متر مکعب آب تصفیه شده از طریق نشت از شبکه‌­های توزیع هدر می­‌رود. علاوه بر آن 16 میلیارد متر مکعب در سال، آب تصفیه شده به دست مشترکان می‌رسد اما به دلایلی همچون مصارف غیر مجاز (آب دزدی)، عدم دقت در اندازه‌گیری و خطای مدیریتی به حساب نمی‌آید(قبض صادر نمی­شود).
وی با اشار ه به اینکه میانگین جهانی درصد هدررفت آب حدود 35 درصد برآورد شده است،اظهار کرد: این در حالی است که در بعضی کشورهای با درآمد کم، مقدار هدررفت در حدود 50-60 درصد منابع آبی است.
وی خاطر نشان کرد: در کشورهای در حال توسعه، هدررفت منابع ناشی از سطوح بالای آب بدون درآمد، قابل ملاحظه است. یک برآورد محافظه‌­کارانه از کل هزینه­‌های سالانه خدمات و تأسیسات آبرسانی مربوط به آب بدون درآمد در سراسر جهان، در حدود 14 میلیارد دلار است که در حدود یک سوم از این مقدار مربوط به کشورهای در حال توسعه است.
سیدزاده یادآور شد: در کشورهای در حال توسعه روزانه در حدود 45 میلیون متر مکعب آب از طریق نشت از شبکه‌­های توزیع هدر می­‌رود که این حجم، برای آبرسانی به حدود 200 میلیون نفر کافی است.
مدیرکل دفترمدیریت مصرف آب، خدمات مشترکان و کاهش هدررفت شرکت آبفای کشور خاطرنشان کرد: به طور مشابه روزانه نزدیک به 30 میلیون متر مکعب آب تصفیه شده به دست مشترکان می­‌رسد، اما به دلایلی همچون مصارف غیر مجاز (آب دزدی)، عدم دقت در اندازه‌­گیری و خطای مدیریتی به حساب نمی‌­آید (قبض صادر نمی­‌شود).
سیدزاده تصریح کرد: اگرچه از بین بردن کل آب بدون درآمد در تأسیسات آبرسانی امکان­پذیر و عملی نیست، اما رساندن سطح هدررفت در کشورهای در حال توسعه به نصف مقدار فعلی، یک هدف واقع‌­بینانه به نظر می­‌رسد؛ این میزان کاهش هدررفت می‌تواند سالانه در حدود 2.9 میلیارد دلار سرمایه اضافی برای بخش آب تولید کند(به علت افزایش درآمد و کاهش هزینه) و امکان آبرسانی به 90 میلیون نفر جدید را بدون نیاز به سرمایه­‌گذاری جدید در بخش تولید و یا برداشت بیشتر از منابع محدود آبی، فراهم کند.

اقدامات ایران برای کاهش آب بدون درآمد در دنیا
سید‌زاده با بیان اینکه در کشور ایران طی سال های گذشته و پس از تاسیس شرکت‌های آب و فاضلاب اقدامات اساسی و پایه‌ای در مجموعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و شرکت‌های آب و فاضلاب استانی جهت کاهش آب بدون درآمد انجام شده است، یادآور شد: شاخص ترین آن تهیه مدل بالانس آب با پیروی از استاندارد انجمن جهانی آب IWA در کشور ایران است که باعث شد ادبیات علمی جهت شناخت مولفه‌های آب بدون درآمد در سطح کشور‌ها نهادینه شود و پس از شناخت دقیق اقدامات احرایی بر مبنای آن انجام شود.
وی با بیان اینکه سالانه و بر مبنای استراتژی‌های کاهش آب بدون درآمد بر مبنای استاندارد انجمن جهانی آب در 3 سرفصل کاهش هدررفت فیزیکی(واقعی)، کاهش هدررفت غیرفیزیکی(ظاهری) و کاهش مصارف مجاز بدون درآمد فعالیت‌های عملیاتی تنظیم می‌شود، یادآور شد: این استراتژی  توسط شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور به شرکت‌های استانی ابلاغ و بر فرایند انجام آن در طول سال نظارت می شود.
وی در مورد اهم این فعالیت‌ها افزود: اصلاح و بازسازی شبکه فرسوده آب، استانداردسازی انشعابات آب، تعویض کنتورهای خراب مشترکان، کنتوردار کردن منابع تامین آب، انجام فعالیت مدیریت فشار و زون بندی، نشت‌یابی و رفع نشتی در شبکه‌های توزیع و خطوط انتقال آب، نشت‌یابی و رفع نشت مخازن آب و سایر اقدامات پشتیبان که به کاهش آب بدون درآمد کمک می‌کند مهمترین اقدامات است.
سید‌زاده در ارتباط با میزان آب بدون درآمد در کشور ایران، یادآور شد: در حال حاضر و بر مبنای آخرین جدول بالانس آب میزان، آب بدون درآمد در کشور ایران در حدود 32 درصد است که  15 درصد آن مربوط به هدررفت فیزیکی، 15.5 درصد ظاهری و 1.4 درصد مربوط به مصارف مجاز بدون درآمد است.
وی اقدامات مرتبط با کاهش آب بدون درآمد را  بسیار هزینه بر عنوان کرد و گفت: بر مبنای برآوردهای انجام شده جهت کاهش هر یک درصد آب بدون درآمد کل کشور، اعتباری معادل 22 هزار میلیارد تومان مورد نیاز است.

پاون